Rowerem do źródeł na krawędzi Roztocza Zachodniego. Członkowie KAR – „Rekreo – Styl” JL poznają lokalne krajobrazy – lipiec 2023 r.

W upalny poranek, w środę 05.07.2023 r. grupka rowerzystów z Klubu Aktywnych Ruchowo „Rekreo – Styl” w Janowie Lubelskim wjechała z Janowskiego Rynku na rajd do źródeł na krawędzi Roztocza Zachodniego.

Jadąc do tej krainy warto wspomnieć, że Ziemia Janowska leży na pograniczu wapienno – lessowego  Roztocza Zachodniego, opadającego krawędzią do bagienno – lesistej Kotliny Sandomierskiej. Jak podają naukowcy z UMCS w opracowaniu „Źródła Wyżyny Lubelskiej i Roztocza”, „wyżynna część Lubelszczyzny (poza regionem tatrzańskim) jest obszarem występowania najwydajniejszych źródeł w Polsce. Jednocześnie jest obszarem najrzadszej sieci wodnej.”

Trasa rajdu wiodła przez: ul. Szewską ze źródłami szczelinowymi - pomnik przyrody Nr Rej. 285 / 1988 r. (tzw. Stoki) zasilającymi Zalew Janowski, most na rzece Białce (źródła w Godziszowie), miejscowość Białą I z zarastającym rzęsą wodną źródełkiem zasilającym rzekę Białkę, szutrową drogę z dalekimi widokami na Bialskim Wygonie i Zbocze Przepaść, dolinę okresowej rzeczułki Żytniówki z tzw. Przysiężnym Dołkiem (z legendą o pokonaniu Szwedów), miejscowość Podlaski z nieczynnymi Stokami będącymi kiedyś źródłem rzeki Borownicy, miejsce po uderzeniu pociskiem V2 w Lesie Podlaski, Kapliczkę św. Wincentego w dolinie rzeki Borownica przy dawnej DK 19 (pamiątka potyczki Powstania Styczniowego), miejscowość Kopce, miejscowość Borownica ze źródłem szczelinowym - pomnik przyrody Nr Rej. 284 / 1996 r. (teraz poniżej dawnej, nieczynnej lokalizacji) zasilającym rzekę Borownica, obok drogi S 19, miejscowość Sachalin w dolince rzeczułki Żytniówka, miejscowość Ruda nad rzeką Białką i wreszcie ul. Targową, gdzie nie ma już tradycyjnego handlu ale bierze początek szlak rowerowy „Gliniane Garnki” do Łążka.

W czasie rajdu odczuwano letni skwar (ponad 30 oC), ale też zbawienny chłodzik w dolinkach i w pobliżu miejsc zasilonych wodą. Tam też obserwowano roślinność wodolubną: wierzbę, niezapominajki, kaczeńce i trzciny. Na łagodnych skłonach Roztocza jako znak nowoczesnego rolnictwa widziano duże monokultury dojrzewającego rzepaku i kwitnącej reczki oraz starannie uprawione plantacje malin i porzeczek. Tradycyjne uprawy jak dawniej są podzielone miedzami z przepięknymi kwiatami polnymi. Są też obszary zdziczałej aronii, dającej schronienie widzianym zającom i sarnom polnym a podobno nawet dzikom i lisom. Droga do Podlasek okazała się prawdziwą aleją lipową, gdzie woń miodu i gwar pracujących pszczół skłaniają rowerowego wędrowca do odpoczynku w cienistym zakątku. Odpoczynek nastąpił u gościnnego kol. Stanisława, członka naszego KAR ale też miejscowego sołtysa. Przy aromatycznej kawie i herbacie ze świeżą, ogródkową miętą rozmawiano o historii i dniu dzisiejszym Podlasek i Lasek, o gospodarce rolnej i przyrodzie ale też o ciekawostkach interesujących turystę i krajoznawcę, w tym o  przebiegającym tędy żółtym szlaku turystycznym od Porytowego Wzgórza do Batorza.

Tak na jeździe, odpoczynkach, poznawaniu okolicy minęło południe a zakończenie rajdu nastąpiło na Janowskim Rynku, na ławce w cieniu rozłożystego platana. Tam zadowoleni z wyjazdu rowerzyści posilili się znanymi szeroko lodami o smaku miejscowych owoców miękkich.

Antoni Sydor

Przewodnik Turystyczny, Instruktor Turystyki Kwalifikowanej - Rowerowej

Foto: Maria Skakowska, Zuzanna Skoczyńska

Scan: Antoni Sydor – okładka książki „Źródła Wyżyny Lubelskiej i Roztocza”, pod redakcją Zdzisława Michalczyka, wydawnictwo UMCS, Lublin 2001.

Janów Lubelski, 07.07