Prace nad przygotowaniem i usankcjonowaniem herbu naszego miasta rozpoczęły się w maju 2022 roku. Gmina nawiązała współpracę z dr. hab. Henrykiem Seroka z UMCS w Lublinie, który przygotował projekt herbu i symbole Gminy (Flaga, Pieczęć urzędowa z herbem gminy, sztandar, insygnia, Odznakę Honorową Gminy Janów Lubelski). Prace koordynowała Barbara Nazarewicz – Dyrektor Muzeum Regionalnego w Janowie Lubelskim.
W grudniu 2022 roku projekt został pozytywnie zaopiniowany przez Komisję Heraldyczną przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji. Oficjalnie herb został zatwierdzony przez Radnych Rady Miejskiej na sesji dnia 20 stycznia br.
Warto powiedzieć, że dotychczasowy herb był nieprawidłowy, niezgodny z zasadami heraldyki i nie posiadał wymaganej opinii Komisji Heraldycznej. Stąd też podjęte prace nad herbem.
Przypomnijmy, że Janów Lubelski lokowany był jako miasto w 1640 roku, kiedy to na mocy przywileju lokacyjnego król Władysław IV Waza nadał miastu herb. Od XVII wieku miasto posługuje się herbem z wizerunkiem Matki Bożej, który do dziś jest herbem gminy. Próba ustanowienia herbu w kształtach historycznych podjęta była w 2005 roku. Jednakże opracowany wówczas herb nie wszedł w życie.
Prace wznowiono w 2022 roku.
Kwestię kształtu herbu Janowa Lubelskiego rozstrzygają dwa źródła: przywilej lokacyjny Janowa Lubelskiego oraz pieczęć miasta z XVII wieku. Pieczęć w literaturze jest słabo zachowana i prowadzone nad nią badania, pierwotnie wskazały, że widnieje na niej postać Najświętszej Marii Panny, w nimbie, sukni i płaszczu z przedmiotem wzniesionym ku górze trzymanym w prawej dłoni oraz godłem herbu Jelita należącym do Zamoyskich. Niełatwy w interpretacji był przedmiot trzymany w prawej dłoni. Interpretowano go jako kielich. Jednakże w 2005 roku podczas prac nad opracowaniem herbu Janowa Lubelskiego, dr hab Henryk Seroka i ks. Paweł Dudziński stwierdzili, że może to być wizerunek pochodni – źródło światła nawiązujące do cudownego ukazania się Matki Boskiej w 1645 roku, w miejscu na którym wzniesiono kościół i klasztor oo. Dominikanów i jednocześnie odwołuje się do początków kultu Matki Boskiej Janowskiej. Przypomnijmy, że według relacji z Księgi Cudów, bednarzowi Janowi Boskiemu z Rudy idącemu do kościoła w Białej ukazała się Przenajświętsza Panna w „wielkiej jasności” adorowana przez aniołów ze świecami.
W stosunku do projektu herbu z 2005 roku, do obecnego projektu wprowadzono kilka korekt. Zmianę pola tarczy herbowej z czerwonej na błękitną, natomiast w wizerunku Madonny uwzględniono nawiązanie do obrazu Matki Bożej Łaskawej oraz do relacji o cudzie z 1645 roku. Inny kolor sukni Matki Bożej - z czerwonej zamiast błękitnej. W opracowanym ponownie herbie gminy wizerunek pochodni zastąpiony zostaje święcą – nawiązując do relacji o cudzie z 1945 roku .
Zatwierdzony przez Komisję Heraldyczną herb nawiązuje do źródeł historycznych: przede wszystkim do aktu lokacyjnego naszego miasta nadanego w 1640 r. przez króla Władysława IV, pieczęci miasta odciśniętej na dokumencie z 1719 r. oraz lokalnego kultu Matki Boskiej.
Przyjęty herb to wyobrażenie Madonny w czerwonej sukni, białym płaszczu, złotym nimbie, niosącej w prawicy świecę. Ponadto w polu herbowym trzy skrzyżowane kopie jako godło herbu Jelita Zamoyskich.
Uchwałę w sprawie symboli gminy Janów Lubelski oraz zasad ich użytkowania na sesji Rady Miejskiej przedstawił dr hab. Henryk Seroka.
Tekst i foto: Dorota Kozdra