„Nie dajmy zginąć poległym”

Od sierpnia   janowianie podziwiali już  nowy mural, który powstał na ścianie budynku Liceum Ogólnokształcącego i przedstawiał kpt. Józefa Majkę. 17.września 2020r. przyszedł czas na uroczyste odsłonięcie i poświęcenie tegoż muralu. Data dobrana do uroczystości- 17tego września przypominamy moment agresji ZSRR na Polskę w 1939 roku. O tym i oczywiście o zbrodni katyńskiej, której ofiarą był przedwojenny dyrektor naszej szkoły, mówiono podczas wystąpień. Całą uroczystość organizowało ILO im. Bohaterów Porytowego Wzgórza. Współorganizatorem wydarzenia został IPN Oddział
w Lublinie, który sfinansował powstanie muralu. W powstanie muralu zaangażował się  Andrzej Łacko-właściciel firmy remontowo- budowlanej oraz  autor projektu a potem wykonawca muralu-Krzysztof Biżek.  Pani Dyrektor Wiesława Dyjach przypomniała w swoim wystąpieniu inicjatora całej historii, regionalistę janowskiego Józefa Łukasiewicza. Do tego, aby uroczystość miała należytą oprawę, zaangażowała cały sztab ludzi. Trudny czas pandemii wymaga przecież wielu obostrzeń. Dlatego też cała uroczystość zaplanowana została na zewnątrz, co przy wielu zaproszonych gościach było szczególnie istotne. Niestety, pogoda spłatała figla i dodała dodatkowe utrudnienia, bo chociaż uroczystość  zaplanowana została o 13tej,  pół godziny wcześniej zaczął wiać silny wiatr i zrobiło się naprawdę zimno. Tym bardziej docenić należy wytrwałość całej ekipy artystycznej, uczniów  klasy 2a, którzy wywiązali się znakomicie z poprowadzenia i uatrakcyjnienia pięknym śpiewem i deklamacją wydarzenia. Część  artystyczną przygotowały Panie: Izabela Skrzypa, Izabela Wąsek i Joanna Czaja.
Zdarzenie w sposób niezwykle sugestywny zaprezentowało klimat tamtych czasów. Przybliżyło zebranym uczniom i nauczycielom szkoły (delegacje z klas z wychowawcami) , zgromadzonym samorządowcom i zaproszonym gościom fakty z życia Józefa Majki. Świetnie też ukazało następstwo pokoleń w pojmowaniu patriotyzmu. Przedwojenny dyrektor stał się ponadpokoleniowym nośnikiem wartości. Świetnie ujął to w swoim wystąpieniu ks. Tomasz Lis -proboszcz parafii św. Jana Chrzciciela w Janowie Lubelskim.
Ważną pozycją spotkania były wystąpienia zaproszonych gości.

Na początku przemawiał pan wicewojewoda Bolesław Gzik, podkreślając ważność pamięci o wydarzeniach sprzed lat.

Następnie list Marszałka Województwa Lubelskiego Jarosława Stawiarskiego odczytał  pan Józef Wieleba.

 W imieniu dyrektora IPN- Marcina Krzysztofika- głos zabrał pan Adrian Lesiakowski  z Oddziałowego Biura Edukacyjnego IPN.

Podziękował  on inicjatorom całego projektu, wręczając upominki. Rozstrzygnięto również Konkurs Wiedzy o Zbrodni Katyńskiej, przeprowadzony wśród młodzieży liceum w przeddzień  (16.09.2020) Nagrodzono następujących  uczniów: Szymończyk Wiktorię z kl. 2bp, Startka Mateusza z kl.1a, Moskala Dominika z 2b, Garbacz Wiktorię, Kozik Marcelinę z kl.3b i Widz Jagodę z kl.3e. Nagrodzono również ucznia klasy 2a-Pawła Garbacza za przygotowanie we współpracy z IPN filmu o Józefie Majce.

Upominki dla uczniów i osób, które zorganizowały całą uroczystość ufundował NBP. W imieniu NBP głos zabrał zastępca dyrektora Pan Tomasz  Czekoński, przekazując Pani Dyrektor kolekcjonerską srebrną monetę, jako wyraz uznania za inicjatywę związaną z wykonaniem muralu.

Wystąpienia zakończyła wypowiedź  pana wicestarosty Michała Komackiego, po czym nastąpiło odsłonięcie muralu.

Odsłonięcia muralu dokonali pani dyrektor Wiesława Dyjach, pani Anna Zawirska – naczelnik Archiwum IPN Oddział w Lublinie oraz autor projektu i wykonawca muralu pan Krzysztof Biżek.  
Mural został poświęcony przez nowego proboszcza parafii św. Jana Chrzciciela ks. Tomasza Lisa.
Po uroczystościach przy muralu  w Janowskim Ośrodku Kultury odbył się wzruszający koncert edukacyjno-patriotyczny,  sponsorowany przez IPN, Norberta Smoły-Smolińskiego- muzyka , kompozytora, wokalisty. Artysta zaprezentował teksty  poezji śpiewanej tematyką związane z całym wydarzeniem.

                                                            Tekst przygotowała: Joanna Czaja

Życiorys Józefa Majki

Józef Majka ur. 26.05.1903 roku w Zaborowie. Jako młody gimnazjalista zgłosił się na ochotnika do Wojska Polskiego, aby wziąć udział w bitwie warszawskiej. W listopadzie 1920 roku podjął naukę w Gimnazjum im. Nowodworskiego w Krakowie. Maturę zdał w 1922 roku. W tym samym roku rozpoczął studia z filologii klasycznej na UJ. Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę jako nauczyciel w Gimnazjum w Żorach na Śląsku. Ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy przy 20 pułku piechoty Ziemi Krakowskiej w Krakowie, awansował kolejno w roku 1932 do stopnia podporucznika, a w sierpniu 1939 roku do stopnia porucznika rezerwy WP. Od grudnia 1934 roku został przeniesiony do 8 pułku piechoty legionowej
w Lublinie. W 1932 roku żeni się, a rok później przenosi się do Lublina, gdzie obejmuje stanowisko nauczyciela Gimnazjum Żeńskiego im. Unii Lubelskiej.
Od września 1937 roku objął posadę dyrektora Gimnazjum Towarzystwa Szkoły Średniej w Janowie Lubelskim. Tak wspomina go absolwent szkoły Bolesław Stolarz:  
„Dyrektor p. Majka Józef był nauczycielem łaciny i rozpoczął ją z klasą I czyli z nami. Był niedużego wzrostu, mocno zaokrąglony, o pociągłej twarzy i kruczych włosach, czesanych na przedział. Nosił okulary, spoza których przezierał surowy wzrok sięgający trzewi. Był niezwykle elokwentny, mówił wspaniale, przy tym zwięźle niskim basowym głosem. Stanowił postrach dla zbyt rozbrykanych uczniów.”
W sierpniu 1939 roku został powołany do wojska i wyjechał do 8 pułku piechoty Legionowej w Lublinie, z którym wyruszył na wojnę jako porucznik. Po wkroczeniu 17 września 1939 roku wojsk sowieckich na jego temat nie było żadnych wiadomości. Późną jesienią 1939 roku dotarli do Janowa żołnierze, którzy znali porucznika Majkę i przekazali wiadomość, że dostał się do niewoli sowieckiej i został przewieziony do Starobielska.
5 marca 1940 roku Stalin i Biuro Polityczne KC WKP podpisali uchwałę o rozstrzelaniu  oficerów osadzonych w obozach. 3 kwietnia 1940 roku ruszyły pierwsze kolejowe transporty śmierci. Jeńców z obozu w  Szepietówce przewieziono do Starobielska. W 1940 roku w Piatichatkach koło Charkowa pogrzebano ofiary zbrodni  – 3739 oficerów Wojska Polskiego, jeńców wojennych z obozu w Starobielsku rozstrzelanych przez NKWD w siedzibie Obwodowego Zarządu NKWD w Charkowie, wśród nich był też kapitan Józef Majka.
                                                                         

   Opracowała: Izabela Skrzypa