380-lecie Janowa Lubelskiego. Artykuł o Annie Haller w „Roczniku Lubelskim”

Coraz częściej tematyka związana z historią Janowa Lubelskiego ukazuje się nie tylko w prasie, czy  w czasopismach lokalnych, co bardzo cieszy. „Rocznik Lubelski”, czasopismo o bogatych tradycjach i wartościach merytorycznych (nr 46, 2020 r., s. 67-114) zamieścił tekst dotyczący początków szkolnictwa polskojęzycznego w Janowie Lubelskim. Po latach zaborów, w czasie I wojny światowej, odrodziło się szkolnictwo polskojęzyczne. Jako pierwsza powstała w Janowie Lubelskim koedukacyjna szkoła powszechna (działalność rozpoczęła 1 marca 1916 r.), podzielona po około dwóch miesiącach na szkołę męska i żeńską. We wrześniu 1917 r. powstało janowskie gimnazjum.

     Problematyka powstania w Janowie Lubelskim szkoły powszechnej zawarta jest w tekście „Anna Haller – siostra Błękitnego Generała jako założycielka i pierwsza kierowniczka polskojęzycznej szkoły powszechnej w Janowie Lubelskim” autorstwa Andrzej Albiniaka. Zachęcamy do sięgnięcia do opracowanego tekstu, bo rola jaką pełniła siostra Józefa Hallera w rozwoju w Janowie Lubelski i powiecie janowskim szkolnictwa, harcerstwa i aktywizacji środowiska nauczycielskiego jest dość słabo rozpoznana. Autor tekstu zwraca uwagę na rolę Anny Haller w powołaniu do życia, w lipcu 1916 r. janowskiego oddziału Stowarzyszenia Nauczycielstwa Polskiego i różnorodne formy aktywizowania młodego pokolenia.

      W br. nasza Biblioteka nawiązała współpracę z działającym w Jurczycach Towarzystwem Pamięci Generała Józefa Hallera i Hallerczyków, dzięki czemu pozyskaliśmy do zbiorów bibliotecznych m.in. wybór wspomnień Anny Haller, przygotowany do druku przez Krzysztofa Rajewicza (Anna Haller, Nogi bola ale uczę… Wybór wspomnień, Kożuchów 2006), w którym zawarte są m.in. wspomnienia dotyczące pobytu Anny Hallerówny w Janowie Lubelskim. Ta i wiele innych książek i archiwaliów zostały wykorzystane w omawianym wyżej opracowaniu. Warto zachęcić osoby zainteresowane przeszłością naszego miasta, osoby zainteresowane jego dziejami szkolnictwa i oświaty do sięgnięcia, do tego czasopisma. Choć Biblioteka nie prenumeruje „Rocznika Lubelskiego”,  dostępny jest on  w sieci  (http://roczniklubelski.umcs.lublin.pl/ ). Nr 46 niebawem ukaże się na podanej stronie rocznika.

    Dlaczego warto wspominać i pamiętać Annę Haller? Choćby przez to, że w swej codziennej pracy była nie mniej zaangażowana niż jej utrwalony w głównym nurcie transmisji wiedzy historycznej brat – Józef Haller. Trudno porównywać skalę zasług rodzeństwa, zdaniem autora tekstu, to Anna Haller była wytrwalsza i pracowitsza, „spalając się” w realizacji małych, ale jakże potrzebnych działań. Warto dostrzec, jak ciekawe są początki janowskiego szkolnictwa polskojęzycznego, odtwarzanego w czasie I wojny światowej i należałoby się z nimi zapoznać.

   Zachęcamy także, aby w omawianym tomie 46 „Rocznika Lubelskiego” przeczytać tekst janowianki dr Elżbiety Moniki Albiniak. Jej praca dotyczy historii działającego w Janowie Lubelskim od 1955 r. Zgromadzenia Sióstr Opatrzności Bożej. Tekst zawiera fragment biografii jednej z członkiń tego Zgromadzenia, która w czasie II wojny światowej zdecydowała się oddać swe życie za drugiego człowieka.

 Miłej lektury - pracownicy  Biblioteki Pedagogicznej