Dodaj
W epoce powszechnego internetu i zmierzchu tradycyjnej poczty warto wspomnieć pocztówki, stosowane od II połowy XIX wieku. Te karty do przesyłania krótkich wiadomości zawierają zwykle widok jakiegoś obiektu głównego a niejako przy okazji, w tle można obejrzeć aktualne wydarzenia w okolicy.
Prezentowana teraz pocztówka z 1966 r. ukazuje fronton barokowego Kościoła p.w. św. Jana Chrzciciela w Janowie Lubelskim, najpiękniejszego zabytku naszego miasta. Kościół jest powszechnie opisany ale przy okazji oglądamy na pocztówce niezwykle cenny obrazek z życia naszego Rynku w ciepłe, letnie południe. Porę dnia rozpoznajemy po cieniu padającym za sylwetkami ludzi i elementami krajobrazu, bowiem drzewa zasłaniają zegary kościelne: słoneczny na ścianie dzwonnicy i tarczowy na wieży frontowej. Na części Rynku widzimy kilkanaście osób, są to: idący chodnikiem, grupka mężczyzn stojących przed budką z lodami, grupka siedzących na barierce, mężczyzna z rowerem czekający na możliwość wejścia na jezdnię. Część osób znajduje się na terenie Dworca Autobusowego: idą po chodniku, siedzą na ławkach przy oznakowanych stanowiskach kursowych (znak PKS). Większość jest w nakryciach głowy: mężczyźni w czapkach a kobiety i mała dziewczynka w chustkach. Teren Dworca jest ogrodzony niską, metalową (rury) barierką; teren sąsiedniej posesji – barierką z drewnianej kantówki; jezdnia ul. Zamojskiej odgrodzona jest barierką z metalowego łańcucha zawieszonego na słupkach. Widać drewniane słupy sieci elektrycznej; na jednym jest lampa do oświetlenia ulicy. Na terenie Dworca widać kosz na śmieci w formie metalowego pingwina. Widać dużo zieleni: bujne, wysokie drzewa przed Kościołem, lipy przy ul. Zamojskiej, młode drzewka i żywopłot przy terenie Dworca. Nie widać żadnego samochodu.
Z kolei pocztówka z 1968 r. ukazuje ten sam Kościół z obiektami podominikańskimi. Na części Rynku widzimy 3 furmanki konne jadące ul. Szewską; fury posiadają koła drewniane na żelaznych obręczach. Na ul. Kilińskiego stoją 2 motocykle. Widać też zadrzewiony trawnik z alejkami – w miejscu dawnych obiektów handlowych i targowiska a już niedługo jako lokalizacja Domu Handlowego (1968 r.).
Oglądając te ponad półwieczne fotografie można wyszukać kolejne szczegóły i snuć opowieści o życiu mieszkańców. Można też powiedzieć, że w połowie lat 60 – tych spokoju miasteczka kresowego nie były w stanie zakłócić czwartkowe jarmarki, doroczne odpusty, pochody 1 – wszo Majowe, obchody rocznicy bitwy na Porytowym Wzgórzu, ogólnopolski zlot Autostopu (1966 r.). Za to szybko rozwijają się sąsiednie miasta: Stalowa Wola, Biłgoraj i Kraśnik Fabryczny. W Janowie też pojawiają się pierwsze oznaki nadchodzących zmian społecznych: budowa zbiornika Zalewu (1964 r.), wodociągów (1967 r.), komasacja gruntów rolnych (1970 r.?) i założenie SKR. Późniejsze inwestycje wyrażają ambicje władz i są typowe dla postępującego rozwoju: budowa kolektora sanitarnego i oczyszczalni ścieków, linii energetycznych i gazowniczych, dróg, zakładów i spółdzielni przemysłu, transportu i handlu, szpitala, szkół, instytucji, osiedli mieszkaniowych, ośrodków wypoczynkowych nad Zalewem. Ale to już kolejne historie.
Teraz, w stanie koronawirusa (trzeba zostać w domu) i z okazji 380 – tej rocznicy założenia Janowa Lubelskiego warto zajrzeć do starych albumów i kolekcji. Może znajdziemy pocztówkę, gdzie zobaczymy nasz Janów a Rodzice lub Dziadkowie powiedzą: widziałem tamten Janów…..
Antoni Sydor – Przewodnik Turystyczny, KT PTTK „Ziemia Janowska”.
Pocztówki z 1966 r. i 1968 r.- foto B. Malmurowicz; scan: Jakub Sydor
Janów Lubelski, 30.03.2020 r.
Dodaj
